در جستجوی آرزو، طالب حمیدوف (۱۹۹۲)

این فیلم که برای نخستین بار بر پرده جشنواره فیلم بوسان در کره جنوبی به نمایش درآمد، به وضعیت حاکم در دوره جنگ داخلی تاجیکستان بین سال‌های ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۷ می‌پردازد. اگرچه هیچ‌گونه المان بصری مرتبط با جنگ در فیلم دیده نمی‌شود، اما حمیدوف با نمایش تصاویر گاه به گاه از مردان مسلح و صدای شلیک، به مخاطب یادآور می‌شود که “روح جنگ در سراسر کشور حاکم است”. در فیلم شاهد مکالمه میان سه دوست هستیم که در مورد ریشه خشونت و تراژدی موجود در پیرامون‌شان به گفتگو می‌پردازند. این اثر به بررسی موضوعاتی چون جهان ما، روابط انسانی و محیطی که در آن به سر می‌بریم و همینطور وجود خدا می‌پردازد.

پدر مهتابی، بختیار خدای‌نظرف (۱۹۹۲)

پدر مهتابی نخستین فیلمی است که در بیرون از خاک تاجیکستان ساخته شده است. این فیلم با مضمون جنگ داخلی تاجیکستان، داستان نوجوانی را حکایت می‌کند که پی به بارداری ناخواسته خود می‌برد. داستان از زبان مملکت، جنین متولد نشده، نقل می‌شود که زندگی روستایی دختر نوجوان را در کنار پدر و برادرش روایت می‌کند. کودک متولد نشده در سودای بازیگری است و در خیالات خود از بازیگری که ادای تام کروز را در می آورد، حامله می شود. کودک متولد نشده در پی تلاش برای بازگرداندن آبرو و احترام از دست‌رفته خانواده‌اش، سراسر تاجیکستان، ازبکستان و قرقیزستان را به همراه خانواده‌ سفر کرده تا پدر فرزند را پیدا کند. فیلم در جشنواره فیلم ونیز ۱۹۹۹ بر روی پرده رفت و در همان سال جایزه رز طلایی جشنواره کینوتاور روسیه را کسب کرد. این اثر همچنین جایزه بهترین فیلم و کارگردانی در مراسم گرامیداشت منتقدان روس در سال ۲۰۰۰ را از آن خود کرد. خدای‌نظرف، کارگردان فیلم، با یکی از آثار دیگر خود نیز به نام کش به کش – که جایزه شیر طلایی جشنواره ونیز را در سال ۱۹۹۳ دریافت کرد – شناخته می‌شود. کش به کش پیش از آغاز جنگ داخلی تاجیکستان ساخته شده است.

فرشته کتف راست، جمشید عثمانف (۲۰۰۲)

فرشته کتف راست که در جشنواره کن ۲۰۰۲ به نمایش درآمد، داستان سفر همرو، قاتلی ساکن مسکو ا‌ست که برای مراقبت از مادرش، حلیمه، به تاجیکستان باز می‌گردد. بازگشت به زادگاه منجر به مقابله مجدد او با دشمنی‌های کهنه و جبران مافات می‌شود. در این میان، تنها آرزوی حلیمه پیش از مرگش، داشتن در ورودی بزرگی برای خانه‌اش است که خارج کردن تابوت از میان آن با سهولت و احترام امکان‌پذیر باشد. فیلم برگرفته از افسانه‌ای اسلامی‌ است که اشاره بر وجود فرشتگان نامرئی بر روی شانه‌‌های انسان دارد. از دیگر آثار برجسته عثمانف می‌توان به پرواز زنبور (۱۹۹۸) و بهشت فقط برای مردگان (۲۰۰۶) اشاره کرد.

اُوورا، گولاندوم محبتووا و دالر رحمانف (۲۰۰۵)

اُوورا که در بسیاری از جشنواره‌های بین‌المللی درخشیده است، روایت زندگی پسر بچه کوچکی‌ست که با خانواده خود در روستایی کوچک به سر می‌برد. پدر در پی یافتن شغلی فصلی و برای حمایت از خانواده به روسیه سفر کرده است. این فیلم با کارگردانی مشترک مادر و پسر، به بررسی مصائب نیروی کار مهاجر و نابسامانی‌های اقتصادی در موقعیت فعلی جهان می‌پردازد. این فیلم در بیست و هشتمین دوره جشنواره فیلم مسکو، به اکران عمومی درآمده و جوایز متعددی را در جشنواره‌های فیلم‌های آسیایی از آن خود کرده است.

قیام ظهر، ناصر سعیدوف (۲۰۰۹)

نخستین اثر ناصر سعیدوف که با حمایت بنیاد هوبرت بالز روتردام ساخته شده است، برگرفته از مناقشات سیاسی میان دو کشور تاجیکستان و قزاقستان می‌باشد. سعیدوف “چهره فروتن شهری را به تصویر می‌کشد که از پس روزهای آرام خود به هرج و مرج کشیده می‌شود” و حصاری که میان روستا کشیده شده است، مسبب آن است. با کشیدن مرز جدید، عواقب اجتماعی بسیاری رابطه‌ی نیلوفر و همسرش را در قالب محور اصلی داستان و نیز رابطه دیگر ساکنین روستا را در کنار آن تحت تاثیر قرار می‌دهد. در حالی که داستان بی‌معنا جلوه می‌کند،‌ اما در پس آن حقایق غم‌انگیز و خصومت‌های قومی پیش روی بسیاری از مردم جهان را به تصویر می‌‌کشد. سعیدوف همچنین کارگردانی فیلم‌هایی چون معلم (۲۰۱۴) و آینه‌ی بدون بازتاب (۲۰۱۴) را در کارنامه خود دارد.

تلگرام، اسکندر عثمانف (۲۰۱۲)

تلگرام، فیلمی در وصف تنهایی انسان، شرح حال زنی سالخورده و همسایه‌اش است که در روستایی دورافتاده در تاجیکستان زندگی می کنند. پیرزن برای دفن شدن در گورستان قدیمی شهر سماجت بسیار می‌ورزد و همسایه بیوه او در انتظار بازگشت پسری است که برای تحقق رویاهایش به دوشنبه نقل مکان کرده است.

تسویه حساب، شرافت عربوف (۲۰۱۴)

تسویه حساب به کارگردانی شرافت عربوف، داستان عاشقانه دو دلداده به نام‌های شمس و مهری‌ست که در کوهستانهای روستایی دوردست در تاجیکستان زندگی می‌کنند. مهری، در شبی که خسوف آسمان را فرا گرفته، سوگند وفاداری خود را می‌شکند و همین سبب می‌شود توسط همسرش در خواب کشته شود. شمس پس از مرگ مهری به خیمه شب بازی دیوانه مبدل می‌شود. تصاویر خیره‌کننده و در عین حال شاعرانه این اثر، بیننده را در سفری خیالی با شمس که در تلاش است تا از زیر بار گناه خود رهایی یابد، همراه می‌کند. اکران این فیلم در جشنواره فیلم برلین سال ۲۰۱۵ و نیز کسب جوایز متعدد از جشنواره‌های مختلف در آسیا، شرافت عربوف را به عنوان الگویی برای فیلم‌سازان جوان تاجیک معرفی کرد.