اف سی سی: فیلم شما اثری بسیار شخصی است. مهم‌ترین مسئله در این فیلم برای شما چه بوده است؟

م.م: به عنوان یک زن می‌توانم اعتراف کنم که مهمترین چیزی که بیشترین تاثیر را در زندگی من گذاشته است، سنت است؛ دشمنی که همه ما در خفا با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم اما در واقعیت کسی به آن توجه جدی نمی‌کند. سنت‌ برای من اهمیت زیادی دارد و مهمترین دلیل آن را قدرت بالای آن در پس زدن زنان در مناسبات اجتماعی‌ می‌دانم. مردان هم از تاثیرات سنت در امان نمانده‌اند اما همه ما می‌دانیم که فشار آن در زندگی زنان بسیار مخرب‌تر است. سنت شرایط زندگی ما را پیچیده‌تر می‌کنند و برای من تفاوتی ندارد که مشکل دقیقا از کجا آغاز می‌شود. من به شخصه نمی‌توانم از کنار آن بی‌تفاوت بگذرم.

در وهله نخست، می‌بایست راه حلی برای مشکل پیدا کنیم. من نمی‌خواهم با سنت بجنگم اما در عوض می‌خواهم به مردم نشان بدهم که ما چگونه با سنت مقابله می‌کنیم و این پیغام را به واسطه فیلم پسر-مادر به مردم منتقل کردم. در داستان این فیلم، کاظم، لیلا، ماهان و بقیه همه آدم‌های خوبی هستند اما ماحصل همه آن ها در کنار یکدیگر فاجعه‌بار است. اگر مردم تاثیر رفتار خود و مسئولیتی که به دوش دارند را نشناسند و سنت برایشان همیشه جایگاهیی ویژه داشته باشد، این سنت‌ها هیچگاه از بین نخواهند رفت. تاریخ ما این را نشان داده است و آداب و رسوم سینه به سینه به نسل‌های بعد منتقل شده است و هیچکس پیش خود فکر نمی‌کند که مشکلاتش از سنت ریشه می‌گیرد.

برایم واقعا لذت‌بخش است که می‌بینم مردم پس از تماشای فیلم انگشت اتهام را به سمت لیلا نشانه نمی‌روند و مشکل را جای دیگری می‌بینند؛ اینکه ما هستیم که به عنوان بدنه‌ی اجتماع باید تغییر را ایجاد کنیم. ما می‌بایست باورهایمان را تغییر دهیم و از آنجاست که زندگی‌مان هم دستخوش تغییر خواهد شد. ما باید مسئولیت رفتاری که در قبال دیگران داریم را به عهده بگیریم تا زندگی آسان شود و البته می‌دانم که راه آسانی نیست. لیلا هم از آنجایی که در این اجتماع زندگی می‌کند چاره‌ای ندارد. از او انتظار می‌رود که مادر و همسر نمونه‌ای باشد اما در نهایت همه این افراد قربانی سنت هستند.

اف سی سی: یکی از ویژگی‌های جذاب این فیلم چگونگی تقسیم بندی فیلم به دو بخش “پسر” و “مادر” بود و این که در بخش “پسر” محور داستان مادر بود و در بخش “مادر”، محور داستان پسر داستان بود. کمی بیشتر در مورد چگونگی شکل‌گیری این ایده توضیح می‌دهید؟

م.م: در واقع دو اپیزود در فیلم وجود دارد که نام‌های متفاوتی دارند. فیلم با داستان مادر شروع می‌شود و به نمایش همه اتفاقاتی می‌پردازد که زندگی وی را در برگرفته و کسی به آنها اهمیت نمی‌دهد. در اپیزود اول، مادر در پی یافتن راه حلی برای از میان بردن مشکل است اما امیر تنها فرد بالغی است که بیننده در فیلم می‌بیند. مسئله مهم غیبت او می‌باشد که در فرهنگ ما بسیار رایج است. اما در اپیزود دوم ما داستان امیر را دنبال می‌کنیم و مادر است که غایب می‌باشد. کمبود بزرگی در زندگی وی دیده می‌شود و چنانچه از منظر روانشناسی به آن نگاه کنیم، او به روشهای دیگری در حال پر کردن جای خالی مادرش است. شروع فیلم با سن رشد امیرعلی همزمان است؛ ما شاهد بزرگ شدن وی از ابتدا تا انتهای فیلم هستم.

اف سی سی: چرا فیلم‌سازی در ایران تا این اندازه برایتان اهمیت دارد؟

م.م: همانطور که پیشتر اشاره کردم من داستان‌هایی را روایت می‌کنم که کنجکاو هستم بیشتر درباره آنها بدانم و مسلما ایران به عنوان کشوری که در آن زندگی می‌کنم این موقعیت را بیشتر و راحت‌تر برای من فراهم می‌کند. این چالشی است که با عبور از آن می‌توانم زندگی بهتری داشته باشم؛ مسیری را هموار می کنم که حق همه ما است. البته این تنها راهی‌ست که فکر می کنم می‌توانم بواسطه آن رنج‌هایی را که در طی این سال‌ها کشیده‌ام التیام ببخشم.

اف سی سی: چه احساسی دارید که تنها فیلم‌ساز ایرانی هستید که با فیلم بلند خود به جشنواره تیف امسال راه یافته است؟ تاثیر آن را در آینده کاری خود چگونه می‌بینید؟

م.م: امیدوارم ثمربخش باشد و راه را برای من هموار کند.

اف سی سی: فکر می‌کنید که نیاز به حضور فیلم‌های فارسی‌زبان بیشتری در فهرست این جشنواره وجود دارد؟ و برای تحقق این نیاز اف سی سی چه قدم‌هایی می‌بایست بردارد؟

م.م: مطمئن هستم فیلم‌های دیگری بوده‌اند که استحقاق قرارگیری در این فهرست را داشته‌اند اما به دلایل نامعلوم نام آنها از لیست حذف شده است. من از روابط سیاسی و دست‌های پشت پرده اطلاعی ندارم اما فکر می‌کنم که این دریچه دید بایستی تغییر کند و فیلم‌ها را باید از زاویه دیگری نگاه کرد. سینمای ایران لیاقتی بیش از این دارد.

اف سی سی: ما سابقه حضور فیلم‌های سینمای ایران در تیف را بررسی کردیم و متوجه شدیم برخی از برگزارکنندگان قدیمی‌تر این رویداد معتبر به سینمای خاورمیانه و بخصوص ایران علاقه و توجه بسیاری داشته‌اند. آنها مروری بر آثار فیلم‌سازانی چون عباس کیارستمی، جعفر پناهی، محسن مخملباف و کارگردانان سرشناس دیگری داشته‌اند. پس از کناره‌گیری آنها از این سمت‌ها و جانشینی افراد جدید، در پنج سال گذشته شاهد چنین رویکردی با آثار کشورهای فارسی‌زبان نبوده‌ایم.

م.م: بله، درست است. به نظر می‌رسد دلایل سیاسی در نحوه این انتخاب‌ها بی‌تاثیر نیستند. ممکن است به دلیل سیاستهای پشت صحنه‌ی تحریم‌های ایران باشد.

اف سی سی: با تمام مشکلات و مصائب پیش روی فیلم‌سازان، فکر می‌کنید مراکزی مثل اف سی سی چگونه می‌توانند خلا و فاصله موجود بین صنعت سینما و جشنواره های فیلم را پر کنند؟

م.م: این شرایط به وضعیت من در ایران شباهت دارد. من همیشه به همکارانم می‌گویم ما به عنوان فیلم‌سازان ایرانی می‌بایست همبستگی بیشتری با هم داشته باشیم. مهمترین مسئولیت فارسی سینما سنتر این است که بتواند به عنوان پیغام‌رسان سینمای فارسی‌زبان فعالیت کند. وقتی رخشان بنی‌اعتماد خبرنامه شما را که تنها جایی بود که در مورد نمایش فیلم من اطلاع‌رسانی کرده بود برای من فرستاد، بسیار خوشحال بود و برایم آرزوی موفقیت کرد.

صدای ما باشید! صدایی که تلاش دارند که خاموش شود. من توانستم صدایم را بلند کنم و فیلم خودم را بسازم؛ مطمئنا زنان مستعد بسیاری هستند که قادر خواهند بود که همین مسیر را طی کنند.