اثر طراحی شده برای فیلم No Hard Feelings (فراز شریعت، ۲۰۲۰)، منبع: Dazed Digital, هنرمند: David Uzochukwu
نگران نباشید! هیچ احساس ناخوشایندی در Futur Drei وجود ندارد!
نویسنده: آزاده م. کنگرانی
تصاویری از یک فیلم ضبط شده با یک دوربین خانگی پسربچه‌ای شش ساله از نسل دوم خانواده‌ای ایرانی-آلمانی را نشان می‌دهد که با ترانه‌ای عاشقانه همخوانی می‌کند. او در حالی که دامن پوشیده، به زیبایی با موسیقی می‌رقصد. این صحنه آغازین فیلم No Hard Feelings ( به آلمانی Futur Drei) می‌باشد که در ادامه همان کودک را در نوجوانی نشان می‌دهد که در حال گوش دادن به پیغام صوتی والدین خود در روز تولدش می‌باشد. پرویز، شخصیت اصلی در ادامه فیلم بیشتر معرفی می‌شود؛ ماجراجویی تنها که در میان ازدحام یک کلوپ شبانه در زادگاهش، هانوفر آلمان، در حال رقصیدن است. پرویز با شور و حرارت مرد دیگری را می‌بوسد و همینکه نگاهشان تلاقی می‌کند مرد می‌پرسد: “اهل کجایی؟”
در دقایق ابتدایی این اثر فراز شریعت کارگردان فیلم، دغدغه اصلیِ نخستین فیلم خود، که اقتباسی از زندگی شخصی خودش نیز می‌باشد، را در پیش روی مخاطب قرار می‌دهد؛ هویت، جنسیت، همجنسگرایی، نژاد، ملیت و وضعیت مهاجران در جامعه آلمان موضوعاتی هستند که در این فیلم به پرسش کشیده می‌شوند. فیلم‌های کودکی کارگردان که دریچه ورود به داستان فیلم هستند، به زیبایی با نقش‌آفرینی بازیگر نقش پرویز، بنیامین راد جایپور، همخوانی دارند. رویکرد شخصی و منحصربفرد شریعت حکایت از ارتباط عمیق میان کودکی وی با مضامین و شخصیت‌های فیلم دارد.
داستان فیلم با محاکمه پرویز آغاز می‌شود که به دلیل دزدی از یک مغازه به ۱۲۰ ساعت کار اجباری در اردوگاه پناهندگان در هانوفر محکوم شده است؛ وی در این مکان با دو تن از پناهندگان، یک خواهر و برادر ایرانی، ارتباطی دوستانه برقرار می‌کند و به برادر ماجرا که آمون نام دارد، دل می‌بازد.
مسئله هویت چندین بار در طول فیلم مطرح می‌شود. احساس تعلق و عدم تعلق به محل زندگی، تجربه دوگانه‌ای را می‌آفریند که پرویز و سایر افراد هم نسل او از خانواده‌های مهاجر اغلب با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. سکانسی از فیلم که این تنش فرهنگی را به شکلی ملموس به تصویر می‌کشد زمانی است که پرویز برای برقراری رابطه جنسی شبی را در کنار یک پسر آلمانی می‌گذراند. در حین معاشقه پسر آلمانی به شکلی بی‌پرده درباره قومیت، رنگ پوست و کم پشتی موهای بدن پرویز اظهار نظر می‌کند. در پاسخ، پرویز با اکراه اعتراف می‌کند: “بهت بر نخوره، من هم واقعاً علاقه‌ای به سفیدپوستان پر ادعا ندارم.”
رویکرد شریعت از تنش‌های بینافرهنگی فراتر رفته و به واکاوی تنش‌های داخل یک فرهنگ و به خصوص مناسبات و تنش‌های میان ایرانیان می‌پردازد. این تناقضات در سکانسی که خواهر آمون، بنفشه، برای نخستین بار در آلمان به ملاقات یک مرد ایرانی می رود بروز می‌یابد. رفتار مرد نمونه بارزی از کلیشه‌های فرهنگی و عاداتی از نادیده گرفتن حقوق زنان است که حتی در هنگام سفارش غذا در یک رستوران نظر آنها را جویا نمی‌شوند. این یک معضل فرهنگی است که بنفشه از آن رنج می‌برد.
در طول فیلم، چالش‌های فرهنگی با زبانی طنزآلود حل و فصل می‌شوند. به عنوان نمونه در سکانسی از پرویز خواسته می‌شود تا به عنوان مترجم گفتگوی میان کمیته پزشکی اردوگاه و یک زن بیمار که به زبان آذری صحبت می‌کند را ترجمه کند. وی از آنجایی که زبان آذری را نمی فهمد کاری از پیش نبرده و تمام مکالمه را نادرست ترجمه می‌کند.
فراز شريعت و پائولينا لورنز، نويسندگان اين فيلم، فيلمنامه را به صورت مستمر و با همراهی یکدیگر نوشته‌اند و دیالوگ‌های بين شخصيت‌ها را به طور طبيعی پیش‌برده‌اند تا به متنی به دور از تعصبات فردی يا کلیشه‌های فرهنگی دست یابند. تنها مسئله‌ای که در باورپذیری داستان خدشه وارد می‌کند لهجه غلیظ آلمانی بازیگرانی است که در نقش پناهندگان در اردوگاه ایفای نقش می کنند. با این وجود روشن است که شریعت برای مخاطبان فارسی زبان خود اهمیت قائل است. او این کار را هوشمندانه و با اشاراتی ظریف به مخاطب انتقال می‌دهد تا بیننده با تناقضات و پیچیدگی شخصیت‌ها همذات‌پنداری کند؛ آمون و پرویز در اولین گفتگوی خود درباره گوگوش، خواننده افسانه‌ای موسیقی پاپ ایران، صحبت می‌کنند و آمون به پرویز تخم آفتابگردان تعارف می‌کند که جزو تنقلات رایج در بین ایرانیان محسوب می‌شود. در سکانسی دیگر بنفشه از آمون می‌خواهد تا پرویز را چهار بار ببوسد که این روش احوالپرسی به عنوان یکی از عادات مرسوم در میان مردان ایرانی قلمداد می‌شود.
سه سال زمان صرف شده است تا تیم تولید بر سر سه بازیگر اصلی فیلم به توافق برسند، اما رابطه عمیق میان آنها در نتیجه نهایی اثر نشان می‌دهد که این دقت و وسواس برای یافتن بازیگران مورد نظر به ثمر نشسته است. میان بنفشه و آمون عشقی خواهر و برادرانه در جریان است. از سوی دیگر میان بنفشه و پرویز علاقه‌ای قلبی همانند آنچه میان افراد یک خانواده شکل می‌گیرد وجود دارد و عشق میان پرویز و آمون نیز رابطه‌ای عاشقانه و پرشور را تداعی می‌کند. اگرچه فیلم صحنه‌هایی از روابط عاشقانه میان شخصیت های فیلم را با بی‌پروایی به نمایش می‌گذارد، اما دنیای احساسات فیلم و شخصیت‌هایش با ظرافت هرچه تمام‌تر به تصویر کشیده شده است. فیلمبرداری سیمون وو لحظات شخصی و صمیمانه میان آنها را به شکلی تاثیرگذار و ملموس به تصویر می‌کشد.
در نهایت می‌بایست اذعان کنیم که نخستین فیلم بلند فراز شریعت یکی از آثار شاخص سینمای کوئیر محسوب می‌شود. وی از این توانایی برخوردار است که همزمان با طرح یک داستان عاشقانه و خیره کننده میان دو مرد همجنسگرا در سرزمینی بیگانه همزمان به مفاهیمی همچون عشق، هویت، همجنسگرایی، نژاد و وضعیت مهاجرت نیز به درستی بپردازد. این فیلم نمایش اول خود را در جشنواره برلین سال ۲۰۲۰ تجربه کرد و جایزه تِدی بهترین فیلم بلند کوییر جشنواره را از آن خود کرد.