اصغر فرهادی کارگردان ایرانی پس از دریافت جایزه بهترین فیلمنامه برای فیلم فروشنده در مراسم اختتامیه شصت و نهمین دوره از جشنواره فیلم کن، جنوب فرانسه، ۲۲ می ۲۰۱۶، عکس: AFP، منبع: PressTV

آثار سینمای کشورهای فارسی زبان در لیست صد فیلم برتر دهه از دید خبرگزاری ایندیوایر

نویسنده: Marisa Sittheeamorn

در روز ۲۲ جولای ۲۰۱۹، پایگاه خبری ایندی وایر فهرست ۱۰۰ اثر برگزیده خود در یک دهه گذشته را منتشر کرد. در این لیست عنوان آثار برتر هالیوودی همچون لا لا لند (دمین شزل، ۲۰۱۶)، تلقین (کریستوفر نولان، ۲۰۱۰)، فیلم برو بیرون در ژانر کمدی- ترسناک (جوردن پیل، ۲۰۱۷) و فیلم کمپانی مارول با نام پلنگ سیاه (رایان کوگلر، ۲۰۱۸) به چشم می‌خورد. برخلاف بسیاری از لیست‌های رتبه بندی فیلم، ایندی وایر توجه ویژه‌ای به تجلیل از آثار شایسته فیلمسازان بین‌المللی دارد.

برخلاف مخاطبان سینمای جریان اصلی، علاقمندان سینمای مستقل و طرفداران پر و پا قرص جشنواره‌ها از چنین لیست‌هایی انتظار توجه به سینمای مستقل بین‌المللی را دارند. از میان آثاری که جایزه نخل طلا را از آن خود کرده و یا نامزد دریافت جایزه بوده‌اند، می‌توان به عمو بونمی که زندگی‌های گذشته‌اش را به خاطر می‌آورد (اپیچاتپونگ ویراستاکول، تایلند، ۲۰۱۰)، خانواده دزدها (کورئیدا هیروکازو، ژاپن، ۲۰۱۸) و فیلم ندیمه (پارک چان-ووک، کره جنوبی،۲۰۱۶) اشاره کرد که تنها چند نمونه از آثار برجسته فیلمسازان بین‌المللی می‌باشند.

صحنه‌ای از فیلم ندیمه (پارک چان-ووک، ۲۰۱۶)، منبع: CNN

درحالیکه می‌توان تنها به تحسین و تمجید از آثار مهم و تاریخ‌ساز این فهرست طویل پرداخت، فارسی سینما‌سنتر از این فرصت برای معرفی بیشتر سه فیلم از فیلمسازان فارسی زبان که توسط ایندی‌وایر انتخاب شده‌اند، استفاده کرده است. به رغم اینکه این جستار به صورت اخص بر سینمای ایران تمرکز دارد اما قرارگیری فیلم‌های ایرانی در رده بندی‌ها نشان از تجلیل فرهنگ فارسی زبانان در مقیاس جهانی دارد.

فیلم کپی برابر اصل ساخته عباس کیارستمی (۲۰۱۰) در لیست رده‌بندی در جایگاه سوم قرار دارد و پس از آن جعفر پناهی و مجتبی میرطهماسب با این یک فیلم نیست (۲۰۱۱) و اصغر فرهادی با فیلم جدایی نادر از سیمین (۲۰۱۱) به ترتیب در رده سی‌ام و چهل و پنجم این جدول قرار دارند. اگرچه همه این آثار در دو سال نخست دهه گذشته به نمایش درآمده‌اند، هر یک رویکرد متفاوت خود برای روایتگری را در پیش گرفته و تاثیرات منحصر به فردی بر سینمای جهان گذاشته‌اند.

کیارستمی و ژولیت بینوش سر صحنه فیلمبرداری فیلم کپی برابر اصل (کیارستمی، ۲۰۱۰)، منبع: The Criterion Collection

کپی برابر اصل، عباس کیارستمی (۲۰۱۰)

کپی برابر اصل از آثار پایانی کیارستمی و نیز نخستین فیلم بلند داستانی او محسوب می‌شود که بیرون از ایران فیلمبرداری شده است. این فیلم که در شهر توسکانی ایتالیا ساخته شده است، روایت عاشقانه یک زن فرانسوی و یک نویسنده انگلیسی را به تصویر می‌کشد. طبق گفته دیوید ارلیخ، منتقد سینما،”این فیلم در ابتدا شبیه به یک تجربه شخصی و مفهومی به نظر می‌رسد اما در ادامه تجربه‌‌‌ای شگرف و عاطفی از حقیقت، هنر و ماهیت واقعی عشق تجلی می‌یابد.” عباس کیارستمی به عنوان یکی از چهره‌های شاخص سینمای معاصر ایران، با آثار خود تاثیر غیر قابل انکاری بر شکل‌دهی و ارتقای عنصر روایتگری در سینمای ایران داشته است.

صحنه‌ای از این یک فیلم نیست (پناهی، ۲۰۱۱)، منبع: Walker Art

این یک فیلم نیست، جعفر پناهی و مجتبی میرطهماسب (۲۰۱۱)

تنها اثر مستند این فهرست، این یک فیلم نیست ساخته جعفر پناهی می‌باشد که در طی حصر خانگی وی در آپارتمانش فیلمبرداری شده است. این اثر نگاهی کنایی به امر فیلمسازی، که پناهی از آن ممنوع شده، داشته و با دوربین و یک گوشی هوشمند فیلمبرداری شده است. در سال ۲۰۱۱ یک نسخه از فیلم که در یک USB در یک کیک تولد پنهان شده بود برای نخستین نمایش آن در جشنواره فیلم کن از تهران خارج شد. پیتر بردشاو، منتقد سینما در خبرگزاری گاردین این فیلم را اینگونه توصیف کرده است: “یک مستند شخصی و گیرا، یک بیانیه پرشور و موقر درباره هنر و یک شهادت قطعی بر اعتقاد [پناهی] او به سینما.”

صحنه‌ای از فیلم جدایی نادر از سیمین (فرهادی، ۲۰۱۱)، منبع: Cinemablography

جدایی نادر از سیمین، اصغر فرهادی (۲۰۱۱)

اصغر فرهادی نخستین فیلمساز ایرانی بود که با فیلم جدایی نادر از سیمین از آکادمی اسکار سال ۲۰۱۱ جایزه گرفت. این فیلم که جایزه بخش بهترین فیلم خارجی را دریافت کرد، داستان فروپاشی یک زندگی در جامعه معاصر ایران را به تصویر می‌کشد. زَک شارف در ایندی‌وایر توصیف خوبی برای این فیلم دارد: ”درام سهمگین فرهادی مسئله حضانت را به اهرمی برای بررسی پیوند میان اعضای خانواده در یک جامعه سرکوبگر تبدیل کرده است.”

هر سه این آثار به آینده و مسیر سینمای فارسی زبان کمک کرده و الهام‌بخش فیلمسازان جوانی هستند که در پی یافتن زبانی تازه برای روایت داستان‌های خود می‌باشند. همچنان که سینمای افغانستان و تاجیکستان گام‌های رو به رشد خود را بر‌می‌دارند، تیم اف سی سی به شکوفایی سینمای کشورهای فارسی زبان خوش‌بین بوده و امیدوارند تا شاهد آثار بیشتری از کشورهای فارسی زبان در لیست سال ۲۰۳۰ خبرگزاری ایندی‌وایر باشند.

به اشتراک بگذارید