یاسمین مظفری در مراحل تولید فیلم، منبع: Instagram
گفتگویی با یاسمین مظفری در باب فیلم‌سازی و بازگشت به ریشه‌های فرهنگی جامعه فارسی‌زبان
یاسمین مظفری نویسنده و فیلم‌ساز ایرانی-کانادایی و برنده جایزه تیف برای فیلم Firecrackers (تولید سال ۲۰۱۸) می‌باشد. پس از نخستین نمایش آن در سال گذشته، این فیلم با استقبال گسترده‌ای از سوی جشنواره‌های بین‌المللی فیلم در سراسر کانادا و امریکا روبرو شد. همچنین توجه و تحسین بسیاری از منتقدان شناخته شده در این حوزه را نیز از آن خود کرد و به نشریاتی همچون The Hollywood reporter، Screen Daily، Variety، New York Times راه یافت. وی ماه گذشته برای کار بر روی فیلم‌نامه بعدی خود به Inaugural Talent Accelerator Lab در جشنواره تیف دعوت شد.
برای معرفی آثار فیلم‌سازان نسل دوم و سوم مهاجران فارسی‌زبان، اف سی سی مصاحبه‌ای را با یاسمین مظفری ترتیب داده و با او در مورد تاثیرات ریشه‌های فرهنگ ایرانی وی در آثارش به گفتگو نشسته است.
یاسمین و کیتلین، منبع: Instagram
اف سی سی: نخستین دلایل تو برای ورود به عرصه فیلم چه چیزهایی بودند؟
یاسمین: فکر می‌کنم همیشه به هنر علاقه داشتم. در دوران نوجوانی‌ام به هنرهای بصری، طراحی، عکاسی و نویسندگی جذب شدم. تا پیش از بیست سالگی، هیچ ایده‌ای در مورد اینکه روزی قرار است فیلم‌ساز شوم نداشتم، دلیلش هم این بود که اصلا نمی‌دانستم جایی برای پیشرفت وجود داشته باشد. زنان بسیار کمی در این حوزه مشغول به فعالیت بودند، در نتیجه من الگویی نداشتم و هرگز فکر نمی‌کردم می‌توان به آن به عنوان یک حرفه جدی نگاه کرد.
به مدت یکسال در دانشگاه تورنتو به تحصیل در رشته روزنامه‌نگاری پرداختم و به سرعت مسیرم را عوض کردم و به تحصیل در حوزه مطالعات فیلم و نویسندگی در دانشگاه یورک روی آوردم. در آن دوره، در کلاس‌های بسیاری در رابطه با تولید فیلم شرکت می‌کردم و خیلی زود متوجه شدم که به فیلم‌سازی علاقه زیادی دارم. همین مسئله باعث شد بفهمم در مسیر اشتباهی هستم. در نهایت، وقتی در دانشگاه رایرسون رشته فیلم‌سازی را شروع کردم، فهمیدم که این رشته همه آرزوها و خواسته‌های مرا برآورده می‌کند. انگار همه چیز درست پیش می‌رفت و در نتیجه هیچوقت از تصمیمم پشیمان نیستم.
اف سی سی: فیلم‌سازی برای تو چه معنا و مفهومی دارد؟
یاسمین: تقریبا همه زندگی من را تعریف می‌کند؛ مثل قالبی منعطف است که داستان‌های زیادی را در خود جای می‌دهد. برای من این مسئله که بتوانم داستان‌هایی را تعریف کنم که تاکنون دیده و شنیده نشده‌اند، بسیار اهمیت دارد. برای همین همیشه در هنگام شروع یک پروژه جدید از خودم سوال می‌پرسم «چرا می‌خواهم این فیلم را بسازم؟» و اگر نتوانم جواب مناسبی برایش پیدا کنم، هرگز آن را شروع نخواهم کرد. مسئله‌ی فیلم‌سازی به چالش کشیدن نگاه ها و رویکردهایی است که از قدیم مرسوم بوده و بر احساسات و عواطف عموم مردم تاثیر می‌گذارند. این مسئله مهم‌ترین دغدغه‌ی من در حال حاضر است.
اف سی سی: چطور به عنوان نویسنده و کارگردان مسیر ارتباطی خودت را با جامعه و ریشه‌های فرهنگی‌ات ایجاد می‌کنی؟
یاسمین: بسیاری از فیلم‌هایی که ساخته‌ام به زندگی متولدین نسل اینترنت و بخصوص دختران جوان (متولدین قرن بیست و یکم ) می‌پردازند. اغلب با زنان جوانی روبرو می‌شوم که یا در صنعت فیلم‌سازی به فعالیت مشغول هستند و یا علاقمند به تماشای فیلم هستند و با اینکه گذشته ها و نیز زندگی‌های بسیار متنوعی دارند، عمیقا با آنها همذات‌پنداری می‌کنم. من به آنها به عنوان بخش مهمی از جامعه‌ام نگاه می‌کنم.
… نگاهت در مورد بقیه دنیا به چه شکل است؟
فیلم‌های من در تمام دنیا به نمایش در آمده‌اند و با فیلم بلندی که ساختم در پاییز سال گذشته به فستیوال‌های بسیاری راه یافتم. این تور نخستین تجربه عمیق من برای شناخت و ارتباط با مردم در سراسر دنیا بود. حتی مصاحبه‌هایی از طریق اینستاگرام با برخی خبرگزاری‌ها در ایران و افرادی که فیلم من را دیده بودند داشتم. اگرچه فیلم من به زبان فارسی ساخته نشده‌است، اما صحنه‌هایی در آن وجود دارند که همه می‌توانند با آنها ارتباط برقرار کنند.
ترقه ها، منبع: Instagram
اف سی سی: چقدر با ریشه‌های ایرانی خودت ارتباط برقرار می‌کنی؟ فکر می‌کنی سابقه فرهنگی تو در پروژه‌های آتی نمود بیشتری خواهند یافت؟
یاسمین: پروژه بعدی من دقیقا حول همین مسئله شکل خواهد گرفت. موضوع فیلم بعدی درباره مهاجرت به کشور کانادا به عنوان یک ایرانی است. اگرچه این داستان روایت زندگی من نیست و بر اساس زندگی خانواده‌ام شکل گرفته است؛ پدر من در اوایل دهه هشتاد میلادی از تهران به اینجا مهاجرت کرد و از آنجایی که مادرم کانادایی‌ست من نیمه ایرانی و نیمه کانادایی هستم. این موضوع بشدت برایم جالب است. پدرم علاقه بسیاری به تربیت من با فرهنگ غالب این جغرافیا داشته است. دلیل‌اش را ترس وی از مشکلات احتمالی پیش روی مهاجرین در نتیجه‌ی تفاوت در زبان می‌دانم. اما حالا از اینکه نمی‌توانم فارسی صحبت کنم عمیقا ناراحت هستم و آرزو داشتم این زبان را در کودکی آموخته بودم. در تمام دوران کودکی و نوجوانی با خانواده پدرم در ارتباط بودم اما بدلیل دیوار زبانی که میان ما کشیده شده بود همیشه این فاصله را احساس می کردم. اما هرچه زمان می‌گذرد بیشتر دوست دارم به این گوشه از زندگی‌ام متصل شوم و حتی به ایران سفر کنم.
هویت من همیشه در هاله‌ای از ابهام بوده است، اما همین موضوع کمک شایانی به ساخت فیلم جدیدم می‌کند. وقتی با افرادی صحبت می‌کنم که دورگه هستند و یا در خانواده‌های مهاجر بدنیا آمده و بزرگ شده‌اند، متوجه می شوم که برخی از آنها داستان‌های مشابه‌ای دارند که هیچوقت به نمایش در نیامده‌اند. به همین دلیل بسیار خوشحال می‌شوم به این روایت‌های ناگفته بپردازم.
اف سی سی: این تفاوت‌های فرهنگی و نیز همکاری‌های میان اقوام و اقلیت‌های مختلف به مسائلی هستند که پرداختن به آن ها ما را نیز عمیقا خوشحال می‌کند.
یاسمین: برای من غیرمنتظره بود وقتی متوجه شدم فیلم‌های زیادی در این حوزه وجود ندارند. افراد بسیار زیادی، به‌خصوص متولدین نسل اینترنت، در سراسر دنیا وجود دارند که ریشه در خانواده‌های چند فرهنگی دارند و احتمال بحران هویت در میان این افراد بسیار بیشتر از سایرین اتفاق می‌افتد.
یاسمین مظفری پنجمین زن در تاریخ کانادا محسوب می‌شود که جایزه بهترین کارگردانی را در مراسم سالیانه فیلم کانادا از آن خود کرد، منبع: Instagram
اف سی سی: آیا در جریان حضور بین‌المللی سینمای فارسی زبان در جشنواره های بین‌المللی هستید؟ نظر شما در مورد شرایط حال حاضر سینمای فارسی زبان چیست؟
یاسمین: نمی‌دانم چه تعدادی از این فیلم‌ها فرصت نمایش پیدا کرده‌اند و با اینکه گفتن این حرف برایم آسان نیست، اما فکر می‌کنم فضا برای رشد در این صنعت برای همه وجود دارد. در جغرافیای فارسی زبان، یقینا فیلم‌سازان با مشکلات فراوانی همچون سانسور و سیستم عقیدتی بخصوصی دست و پنجه نرم می‌کنند. باور دارم که آنها مسیر دشوارتری را برای تولیدات سینمایی در پیش رو دارند، اما اعتقاد دارم که بایستی توجه بیشتری به سینمای این منطقه بشود.
اف سی سی: فکر می‌کنید از سوی نهادهایی که تلاش دارند تا تنوع قومی در فضای سینما گسترش یابد، چه کمک بیشتری می‌تواند صورت بگیرد؟
یاسمین: فکر می‌کنم همین که فضایی با رویکرد اف سی سی در این صنعت به فعالیت مشغول است، قدم بسیار بزرگی در مسیر رشد برداشته شده است. نهادهای بزرگ‌تری همچون تیف می‌بایست با پلتفرم‌های کوچکتر همکاری کرده و آنها را حمایت کنند تا به رشد و ارتقای فیلم‌سازان و فعالان این صنعت کمک کنند. این راهکار می‌تواند قدم بعدی برای صنعت سینمای کانادا باشد.