منبع: فیلم بهشت فقط برای مردگان (برای رفتن به بهش، می‌بایست اول بمیرید)، ۲۰۰۶، عکس: Listal.com
جایگاه سینمای معاصر تاجیکستان، فرسنگ‌ها دورتر از کرانه‌‌های سرزمین مادری
نویسندگان: Rasha Rehman و Juhi Dhingra
سینما از تصاویر بی‌همتایی تشکیل شده است که هر کدام عمیقا ریشه در فرهنگی منحصر به فرد دارند. برای تعریف سینما می‌بایست تاثیر سیاست و خط مشی‌های حاکم بر یک کشور را در نظر گرفت. چنانچه به تاریخ سینما نظر اندازیم، نمی توان وابستگی این صنعت به شرایط جغرافیایی، سیاسی و اقتصادی کشورهای مختلف را نادیده گرفت. اگرچه نقش ارگان‌ها و نهادهای مستقل بر همگان شفاف بوده، اما عملکرد حاکمیت و سیاست‌های آن در ترویج و گسترش هنر سینما را نمی‌توان به هیچ عنوان نادیده گرفت.
علیرغم این که تاجیکستان پتانسیل بسیار بالایی برای فعالیت فیلمسازان با تجربه و نوظهور دارد اما برای حمایت از صنعت فیلمسازی داخلی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند. علاوه بر این، جنگ‌های داخلی و شرایط ناپایدار اقتصادی در ۲۰ سال گذشته معرفی فیلم‌ها و آثار فیلمسازان برجسته این کشور را به عرصه جهانی با مشکلات زیادی روبرو کرده است.
فیلم قیام روز (ناصر سعیدوف، ۲۰۰۹) به عنوان نخستین فیلم تاجیک شناخته می‌شود که ۱۸ سال پس از اعلام استقلال این کشور به نمایش درآمد. عکس: IFFR.com
این مسائل به نیاز شدید موجود برای تامین منابع مالی و آموزشیِ فیلمسازان، تهیه کنندگان، بازیگران و عوامل دیگر تولید فیلم دامن زده و آنها را به سوی دریافت کمک از خارج از مرزهای این کشور سوق می‌دهد. در این شرایط، مهاجرت یکی از راه‌های موجه برای ارتقای سطح دانش و تکنیک محسوب شده و فیلمسازان با استعداد و جوانی که از حمایت کافی در کشور خود برخوردار نیستند در جستجوی مخاطب و سودای قراردادهای همکاری به کشورهای دیگر سرازیر می‌شوند. در تاجیکستان، فیلم‌ها همچنان به شکل گسترده برای مخاطب داخلی و با کیفیت تولیدی پایین ساخته می‌شوند. بنابراین افرادی که تمایل به فعالیت حرفه‌ای در این زمینه دارند، به ناچار می‌بایست در دوراهی میان ماندن در کشور و کار بر روی پروژه‌های کم هزینه از یک سو و یا ترک وطن و مواجهه با مشکلات فعالیت‌های حرفه‌ای با استانداردها و ضوابط بازار سایر کشورها از سوی دیگر یکی را انتخاب کنند.
اکثر تاریخ پژوهان سینمای تاجیکستان دوران پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی را به دو دسته تقسیم می‌کنند: آثار تاجیک تولید شده در داخل کشور و آثار تولید شده در “مهاجرت” که متعلق به فیلمسازان مهاجر خارج از کشور بوده و در برخی موارد در تاجیکستان فیلمبرداری شده اند. سوال اینجاست که آیا آثاری که در خارج از تاجیکستان شکل گرفته و توسط تهیه کنندگان خارجی تولید شده‌اند و بخشی از آنها در تاجیکستان فیلمبرداری شده‌اند، می‌توانند به فرهنگ تاجیکستان تعلق داشته باشند؟ جواب این سوال می‌تواند اهمیت سینمای تاجیکستان را در شناخت فرهنگ این کشور تا حد زیادی روشن سازد.
در شرایط فعلی، فقدان یک میانجی که به روابط و عوامل صنعت فیلم دسترسی داشته و بتواند فیلمسازان، تهیه‌کنندگان، نویسندگان و دست اندرکاران سینمای تاجیکستان را به استودیوها و کمپانی‌های بین‌المللی فیلم متصل کند، به شدت احساس می‌شود. تیم فارسی سینما سنتر همواره می‌کوشد تا دامنه همکاری و تولیدات مشترک بین سینمای گمنام و سایر نقاط جهان را گسترش دهد. اف سی سی نه تنها نیروی محرکه فیلمسازان تاجیکستان برای خلق فرصت‌هایی برای تولید مشترک بوده، بلکه به آنها کمک می‌کند تا پایه‌های فعالیت خود در این صنعت را تقویت ببخشند و به تلاش اف سی سی برای به رسمیت شناخته شدن سینمای تاجیکستان در عرصه بین‌المللی جامه عمل بپوشانند.