صحنه‌ای از فیلم Berlin Alexanderplatz (برهان قربانی،۲۰۲۰)، منبع: I Heart Berlin Blog
هفتادمین دوره برلیناله ۲۰۲۰: خونی جوان در رگ‌های سینمای فارسی زبان می‌جوشد!
نویسندگان: YULING CHEN و MARISA SITTHEEAMORN
از زمان تاسیس این جشنواره تاکنون، این بنیادِ سینمایی هیچگاه از بی‌پروایی‌اش برای معرفی و نمایش فیلم‌های هنری پیشرو و جسورانه ابراز شرمساری نکرده است. جشنواره برلیناله همواره با هدف “نمایش دنیایی آزاد” مجالی در اختیار فیلمسازان فارسی زبان قرار داده تا پرده از راز‌های خود بردارند و چشم‌اندازی زیبا را پیش روی مخاطبانشان به تصویر بکشند.
در گذشته فیلمسازان بنامی همچون جعفر پناهی و عباس کیارستمی در این جشنواره حضور داشته‌اند و جوایزی را کسب کرده‌اند که کارگردانان بسیاری سودای آن را در سر می‌پرورانند.این جشنواره علاوه بر تجلیل از بزرگان فیلمسازی، شهرت بالایی در معرفی آثار مدرن فیلمسازان کشورهای فارسی زبان دارد. از جمله این آثار می‌توان به فیلم‌های اژدها وارد می‌شود و خوک ساخته مانی حقیقی اشاره کرد که به ترتیب در رقابتهای سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸ این جشنواره شرکت داشتند. از دیگر چهره‌های مطرحِ سینمای مستقلِ این منطقه، مجید برزگر می‌باشد که به عنوان یکی از چهره‌های شناخته شده جشنواره برلیناله محسوب می‌شود.
مدیران این جشنواره افق نگاه خود را فراتر از مرزهای ایران برده‌اند تا بتوانند آثار فیلمسازان مهاجر را نیز در برنامه‌های سالیانه خود بگنجانند؛ به موازات نمایش فیلم‌های تولید شده در کشورهای فارسی زبان در رویدادهای جانبی، برلیناله بستری مناسب برای نمایش تولیدات مشترک آن دسته از فیلمسازانی فراهم کرده است که خارج از کشورهای فارسی زبان متولد و بزرگ شده‌اند. این هفته، جشنواره برلیناله به استقبال هفتادمین دوره از رویدادهای خود می‌رود و با اعلام لیست آثار این دوره، از هیچ کوششی برای امیدوار کردن علاقمندان به سینمای فارسی زبان فروگذار نکرده است. این جشنواره از تاریخ ۲۰ فوریه تا ۱ مارس برگزار خواهد شد.
فیلم‌ها
در میانه رقابتهای امسال، دو فیلم شیطان وجود ندارد (۲۰۲۰) به کارگردانی محمد رسول‌اف و Berlin Alexanderplatz تولید مشترک آلمان و هلند (۲۰۲۰) به چشم می‌خورند. فیلم شیطان وجود ندارد روایتی اپیزودیک از درگیری چهار شخص برای رهایی از حکم اعدام می‌باشد. شبکه خبری BroadcastPro ME این فیلم را با نظریه “ابتذال شر” هانا آرنت فیلسوف آمریکایی-آلمانی مقایسه کرده که باور داشت در یک سیستم استبدادی اجازه و توانایی تفکر ورای حرص و طمع از میان خواهد رفت. رسول‌اف این فیلم را مخفیانه فیلمبرداری کرده و از نور شب و لوکیشن های تاریکِ زمستانی برای بیان خفقان موجود در فیلم بهره گرفته است.
از سوی دیگر، فیلم Berlin Alexanderplatz اقتباسی آزاد از یک رمان می‌باشد که با محوریت یک پناهنده آفریقایی در قالب شخصیتِ داستانِ اصلی بازسازی شده است و زندگی جامعه آفریقاییان سیاهِ ساکن در برلین را زیر ذره‌بین قرار داده است. این فیلم نتیجه ۴ سال تلاش شبانه روزی و عاشقانه عوامل آن می‌باشد که در لس آنجلس و استودیوی Torino Film Lab و با حمایت مالی Villa Aurora Fellowship به سرانجام رسیده است.
فیلم‌های مرتبط و برآمده از جغرافیای فارسی زبان در بخش‌های غیر رقابتی این جشنواره نیز حضوری پررنگ داشته‌اند. از جمله این آثار می‌توان به فیلم نامو (بیگانه) به کارگردانی نادر ساعی‌ور اشاره کرد که برای نمایش در بخش فُروم جشنواره قرار گرفته است. این فیلم با محوریت موضوع مراقبه میان گذشته و حال، به زندگی معلمی با نام بختیار می‌پردازد که به همراه خانواده‌اش به یک منطقه کردنشین در غرب ایران مهاجرت کرده است. فیلمنامه این اثر با همراهی جعفر پناهی کارگردان سرشناس ایرانی نوشته شده است.
امسال، بخش پانارومای جشنواره برلیناله بر آثاری متمرکز می‌شود که به تعاریف پیچیده از مفهوم خانه در عصر کنونی ما می‌پردازند. در این جشنواره، دو فیلم با عناوین No Hard Feelings (فراز شریعت، ۲۰۲۰) و پری (سیامک اعتمادی، ۲۰۲۰) از فیلمسازان مهاجر فارسی‌زبان به جرگه این آثار پیوسته‌اند. فیلم بلند فراز شریعت، اقتباسی آزاد از زندگی او می‌باشد که تصویر مهاجر به مثابه قربانی را زیر سوال برده و مخاطب را به درون پاتوق‌های جوانان یاغی ایرانی-آلمانی می‌کشاند. اعتمادی نیز با روایتی کاملا متفاوت، زندگی یک مادر ایرانی با نام پری را بازگو میکند که در پی یافتن نشانی از پسرش در آتن سرگردان است.
به همین ترتیب بخش نسل امسال این جشنواره نیز مملو از آثار نوظهوری مثل بادبادک‌ها (سید پیام حسینی، ۲۰۲۰)، اسب بالدار سفید (مهیار ماندگار،۲۰۲۰)، بانوی نیل (عتیق رحیمی، ۲۰۱۹) و همچنین فیلم برنده جشنواره ساندنس امسال، یلدا، شبی برای بخشش (مسعود بخشی، ۲۰۱۹) می‌باشد. بادبادک‌ها داستان دختربچه‌ایست که بادبادکش آنسوی مرز رها شده و سه پسر بچه در تلاش هستند تا بادبادک را به صاحبش بازگردانند. این فیلم با لانگ شات‌های طولانی و تصاویری با استفاده از تکنیک دوربین روی دست به تشدید احساس یاس بوجود آمده از فاصله‌ها و مرزها اشاره دارد. فیلم کوتاه اسب بالدار سفید به سبک رئالیسم جادویی نوشته و ساخته شده است؛ پسری که برای برآورده کردن آرزوی عشق دوران کودکی خود تبدیل به یک اسب سفید بالدار می‌شود تا بتواند یک بار دیگر دستان معشوقه خود را بگیرد.
در بخش غیر رقابتی جشنواره با عنوان Berlinale Special Gala، یک فیلم از سایر آثار برگزیده متمایز بوده و اگرچه توسط فیلمسازی فارسی زبان ساخته نشده است، اما داستان آن متاثر از فرهنگ فارسی زبان است. فیلم درس‌های فارسی (۲۰۱۹) به کارگردانی ودیم برلمن نیز داستان زندگی مردی بلژیکی ـ یهودی است که برای حفظ جانش از اردوگاه‌های کار اجباری خود را ایرانی جا می‌زند. در بخش سریال‌های جشنواره برلیناله نیز سریال بی‌خانمان (۲۰۱۹) برای نخستین بار و با محوریت سینمای فارسی زبان به نمایش در خواهد آمد. این سریال شش قسمتی، تولید کشور استرالیا است و داستان چهار نفر را دنبال میکند که زندگی آنها در بیابانی در استرالیا به یکدیگر پیوند خورده است؛ یکی از آنها پدری افغان است که می‌کوشد از خانواده خود در مسیر پر فراز و نشیبِ مهاجرت محافظت کند.
تجلیل از استعدادهای سینمای فارسی زبان تنها به عوامل اصلی فیلم منتهی نمی‌شود؛ پیمان معادی، هنرپیشه ایرانی ـ آمریکایی، در فیلم فرانسویِ شیفت شب (پلیس) (آنه فونتین، ۲۰۱۹) به ایفای نقش می‌پردازد. این فیلم به بخش Special Gala در جشنواره برلیناله راه یافته است. در بخش Perspektive Deutsches Kino، مریم بوبانی بازیگر پیشکسوت ایرانی در فیلم خواهران جدا افتاده، تولید مشترک آلمان و هلند و ساخته دفنه کاریزانی بازی میکند. کاریزانی علاوه بر رهبری تیم بازیگری، دو دستیار کارگردان ایرانی، غزال قربانی و حسام دهقانی را در اعضای تیم خود دارد. سروه علی ویسی نیز به عنوان مشاور زبان کردی در تولید این فیلم مشارکت داشته است.
هیات داوران و رویدادهای جانبی
در کنار نمایش آثار برگزیده، برنامه‌های جانبی و اعضای هیات داوران منتخب این جشنواره نیز به تقویت صدای سه فیلمساز مستعد ایرانی کمک شایانی می‌کنند. در نشست Talents Table Talk: Places Like Home مریم زارعی، بازیگر و کارگردان ایرانی-آلمانی که مستند خود با عنوان متولد اوین (۲۰۱۹) را برای نخستین بار در برلیناله سال گذشته به نمایش درآورد، برای سخنرانی حاضر خواهد شد. با فاصله چند روز، فراز شریعت، کارگردان فیلم No Hard Feelings، در بخش Future Intense: Queer Films Collective سخنرانی خواهد کرد و در ادامه عباس امینی، کارگردان ایرانی که نخستین فیلم بلند خود با عنوان والدراما را برای نخستین بار در برلیناله سال ۲۰۱۶ نمایش داده بود، برای داوری بخش نسل (Generation) در جشنواره امسال حضور خواهد داشت.
امسال نخستین سالی است که برلیناله با مدیریتی جدید کار خود را آغاز میکند و زیر نظر Mariette Rissenbeek و Carlo Chatrian در صدد ارتقا قوانین و ضوابط برای استقبال از “چشم‌اندازهای نو و رویکرد جدید“ گام بر می‌دارد.
اف سی سی این شروع جدید و پشتیبانی مجدد از فیلمسازان، استعدادها و مضامین مرتبط با فرهنگ و زندگی فارسی زبان را مثبت ارزیابی کرده و به افزایش فرصت‌های همکاری و تولیدات مشترک در اروپا و سایر نقاط جهان خوش‌بین است.
به اشتراک بگذارید