
حلقههای ممنوعه، منبع: www.loadedpictures.ca/forbidden
(NFB) رسالت هیئت ملی فیلم کانادا برای دیجیتالی کردن فیلمهای خام سینمای افغانستان
رونمایی از میراث یک فرهنگ – بخش دوم
نویسندگان: Mariam Habib, Kaveh Daneshmand
این نگاتیوها حاوی فیلمهای مهمی از فرهنگ و زبان بسیاری از استانهای افغانستان و همچنین تصاویر منحصر به فرد از آثار باستانی، تندیسها و بناهاییست که در دوره حکومت طالبان ویران شدهاند. فیلمهای بایگانی شده با وجود اینکه سالها در شرایط نابسامان و در معرض گرما و باد و باران بوده و خسارات زیادی را متحمل شدهاند، همچنان قابل مرمت هستند؛ پروژهای که توسط شورای ملی فیلم کانادا NFB در مونترال در حال انجام شدن میباشد.
فیلم حلقههای ممنوعه برخی از آثار بایگانی شده را به نمایش میگذارد که به تازگی کشف شدهاند و به بررسی فیلمهای افغانستان در دوران جنگ سرد میپردازد. آریل نصر، کارگردان کانادایی-افغان، در این اثر با لطیف احمدی بنیانگذار مرکز افغان فیلم، صدیق برمک یکی از برجستهترین کارگردانان دوران جنگ سرد افغانستان، یاسمین یارمال بازیگر افغان و ابراهیم عارفی تهیه کننده و کارگردان افغان مصاحبه میکند. این مستند مخاطبان خود را با داستانهای هر یک از این راویان همراه کرده و به بررسی تلاش آنها در راستای صیانت از میراث فرهنگی افغانستان در دوران هرج و مرج و در حین مبارزات و تحولات اجتماعی و سیاسی این کشور میپردازد.
یکی از عناصر برجسته این فیلم نگاه نصر به بررسی چگونگی تعامل و مذاکره احمدی و برمك (دو دوست و همکار صمیمی كه فیلمهایی با مضامین سیاسی در مخالفت با حزب حاکم میساختند) با مقامات سیاسی برای تکمیل پروژههای خود میباشد. فارسی سینماسنتر به عنوان پیشگامی در سینمای حوزه فارسیزبان بر این باور است که فصل مشترک فیلمسازی و سیاست از جمله مواردی هستند که به ویژه در سینمای حوزه فارسی زبان بسیار اهمیت داشته و به دلیل محدودیتهای سیاسی فعلی چالشها و فرصتهایی نادر را برای فیلمسازان این حوزه به وجود میآورند.
این مستند که در حال حاضر در مراحل تولید در افغانستان به سر میبرد، تولید مشترک Loaded Pictures واقع در مونترال و استودیوی ملی فیلم کانادا NFB در کبک میباشد.
نصر برای ترمیم و دیجیتالی کردن ۱۸ اثر سینمای افغانستان و با هزینهای بالغ بر ۲۵۰ هزار دلار با هیئت ملی فیلم کانادا NFB همکاری میکند؛ لازم به ذکر است که به دلیل محدودیت بودجه تاکنون تنها ۶ نسخه از این آثار به اتمام رسیده است.
از میان پنج هدف اصلی فعالیت NFB، ایجاد تحول در پروسه ترمیم آثار و همچنین ارتقای صنعت دیجیتالی کردن آثار سینمایی میباشد. این مرکز به موازات تقویت روابط خود با شرکای مختلف در سراسر جهان در صدد گسترش تعهد و رویکرد خود به آثار سینمایی افغانستان میباشد. NFB از سال ۲۰۱۷ فعالیت روی این پروژه را آغاز کرده است; هنگامی که مدیر وقت این مرکز، ابراهیم عارفی همکاری خود با NFB را شروع کرد، بخشی از آثار آسیب دیده سینمای افغانستان را به امید ترمیم و با هدف تبادل دانش و تخصص به کانادا منتقل کرد.
کلود جولی کو، عضو هیئت NFB، با تقدیر و ستایش از فعالیتها و از خودگذشتگیهای احمد شاه صدیقی و همکارانش اظهار داشت: “سینمای ملی افغانستان بسیار برجسته و متشکل از آثار غنی و متنوع بیشماری میباشد. شهامتی که در راستای حفاظت از این میراث نشان داده شده است، اتفاقی تاریخی و قابل ستایش میباشد و NFB مفتخر است که میتواند در تحقق این تصمیم مهم سهیم باشد. ما از هیچگونه تلاشی برای کمک به همکاران افغان خود فروگذاری نکرده و امیدوار هستیم که بتوانیم میراث تصویری گرانبهای این کشور را با مردم سایر دنیا به اشتراک بگذاریم (هیئت ملی فیلم کانادا).”
داستان حلقههای ممنوعه و سرگذشت لطیف احمدی و صدیق برمک پرسشهای بنیادین و مهمی را مطرح میسازند؛ به عنوان نمونه، با توجه به پیچیدگیها و چالشهای ویژهای که فیلمسازان فارسیزبان با آن روبرو هستند، فارسی سینماسنتر به عنوان یک مرکز جهانی چگونه میتواند در راستای معرفی و ترویج سینمای فارسی زبان و از میان بردن محدودیتها گام بردارد؟ به همین منظور یکی از اولویتهای اصلی ما در اف سی سی خلق فرصتهای بیشتر برای همکاریهای مشترک میباشد. فیلمسازی فعالیتی بیحد و مرز و در مقیاس جهانی است. با افزایش فرصتهای بیشتر برای فیلمسازان فارسیزبان برای همکاری با تهیه کنندگانی از سراسر جهان میتوانیم به فیلمسازان کمک کنیم تا مرزهای سیاسی را بدون حذف عناصر مهم داستانهایشان درنوردند.
بازخوردی که نمایش آثار افغان در جشنواره برلیناله به همراه داشته است این موضوع را خاطرنشان میسازد که حفظ فرهنگ یک کشور به مدد هنر سینما امکانپذیر بوده و میتواند یکی از راههای اشاعه سینمای حوزه فارسی زبان برای افزایش فرصت و تولید آثار بیشتر قلمداد شود. در حالی که بازیابی و دیجیتالی کردن فـیلم امری پرهزینه میباشـد اف سی سی بر این باور است که این پروژه بدلیل حفظ تاریخ سینمای افغانستان از اهمیت ویژهای برخوردار است و به واسطه همکاری با شرکای خود در سرتاسر جهان به حمایت و پشتیبانی از چنین پروژههایی میپردازد.