فیلم‌سازی به هیچ عنوان حرفه‌ی آسانی نیست؛ هنر و صنعت سینمای مستقل مدام در حال تغییرند و در هر مرحله از آن، از تولید گرفته تا مراحل پس از تولید و توزیع و پخش، چالش‌های بسیاری را پیش روی فیلمسازان می‌نهند. به همین دلیل است که از میان میلیون‌ها ایده‌ای که قابلیت تبدیل شدن به يك اثر را دارند، تنها چند صد هزار نسخه از آنها به فیلمنامه تبدیل می‌شوند. از این میان نیز تعداد محدودی به مرحله فیلمبرداری می‌رسند، تدوين می‌شوند و تنها چند فیلم به مرحله نهایی و نمایش عمومی راه می‌یابند.

فارسی سینما سنتر نگاهی اجمالی به زوایایی از صنعت سینما می‌اندازد که امروزه برای کسانی که فیلم‌سازی مستقل را تجربه می‌کنند، چالش‌ برانگیزاست. ما تلاش داريم تا در اين متن، مشکلات فيلمسازان مستقل را برجسته ساخته و راه‌کارهایی برای مرتفع کردن این معضلات ارائه دهيم. هدف ما از این نوشتار راهنمایی آن دسته از فیلم‌سازانی است که در حال تجربه و تولید اولین و یا دومین اثر خود هستند؛ نکاتی که می‌تواند راهگشای مشکلات مختلف آنها در مراحل گوناگون تولید فیلم‌شان باشد. البته این موانع تنها به سینمای فارسی‌زبان محدود نمی‌شوند و در مورد همه فیلم‌سازانی که به نحوی با مقوله سينمای مستقل سروکار دارند، صدق می‌کند. اف سی سی امیدوار است که این راهکار‌های ساده مسیر را برای تامین بودجه و ساخت فیلم‌های مستقل هموار کرده و فیلم‌سازان نوظهور برای جذب مخاطب مورد نظر خود با چالش‌های کمتری روبرو شوند.

چالش اول: ایده تا اجرا

نخستین مساله‌ای که هر فیلم‌سازی با آن مواجه می‌شود زمانی‌است که می‌بایست ایده‌ای را به فیلمنامه تبدیل کند. عدم تجربه در این مرحله بدین معناست که شما احتمالا از اطلاعات و ديد کافی برای پیش بینی مشکلات پیش‌رو عاجز هستید. این دقیقا همان دلیلی است که فیلم‌سازان بی‌تجربه را به سمت نوشتن فیلمنامه‌های بلندپروازانه و پیچیده سوق می‌دهد که هرگز راه به جایی نمی‌برند. قانون اول برای رهایی از این مشکل ساده‌نویسی است.

مهمترین مهارت برای اینکه بتوانید اولین فیلم مستقل‌تان را بسازید پایبندی به سادگی است. سادگی مثل اهرمی به بلند شدن پروژه شما از زمین کمک می‌کند و می‌تواند به حرکت و نیروی شما در مراحل پس از تولید و پخش فیلم سرعت ببخشد. این به هیچ عنوان به این معنا نیست که تیشه به ریشه ایده‌های ناب خود بزنید بلکه به این معنا است که ساده‌ترین راه را برای بیان پیچیده‌ترین ایده‌ها پیدا کنید.

در اینجا این سوال مطرح می شود که سادگی چگونه بایستی در فیلمنامه و مراحل توليد فيلم شما اعمال شود؟ به عنوان نمونه، تعداد محدود شخصیتهای فيلمنامه، لوکیشین‌ها و استفاده از چند شات طولانی‌ به جای چندین و چند شات‌ کوتاه می‌تواند در اين مسير به شما یاری كند. شما می‌بایستی مرزها و محدودیت‌هایتان را کاملا درک کرده باشید و امکانات خود را بشناسید تا بتوانید از مشکلات و سختی‌های مسیر بگریزید و از همان ابتدای پروژه عملی شدن آن را مجسم کنید. محدود کردن داستان خودتان به دو و يا سه نقش اصلی به این معنا است که شما فقط نیاز به داشتن دو یا سه بازیگر دارید. این نکته بخصوص برای پروژه‌هایی که با زبان غیر انگلیسی ساخته می‌شوند اما در لوکیشنی فیلمبرداری می‌شوند که زبانی متفاوت با زبان کشور تولید کننده دارد، اهمیت می‌یابد. به عنوان مثال، تعداد بازیگران ایرانی، افغان و تاجیک که به زبان فارسی مسلط هستند و در بیرون از کشورهایشان در حال فعالیت هستند به صورت قابل توجهی پایین است و همین مسئله پیدا کردن آنها و انجام تست بازیگری را به امر بسیار دشواری تبدیل کرده است.

بعلاوه، با انتخاب یک یا دو لوکیشن برای فیلم‌برداری در وقت و هزینه‌های‌تان صرفه‌جویی بسیاری می‌کنید. مهمتر اینکه زمان کمتری را به جمع آوری بودجه مورد نیاز برای تولید فیلم‌تان هدر می‌دهید. این‌ها راه‌هایی هستند که قابلیت اجرایی شدن ایده شما را افزایش می‌دهند و به همین ترتیب می‌توانید با بودجه موجود، فیلم خود را پیش ببرید.

فراموش نکنید که برای تهیه‌کنندگان بالقوه فیلم‌هایتان چیزی مهم‌تر از این نیست که ایده‌ها، بلندپروازی‌ها و قوه تخیل‌تان را با واقعیت بازار سینما همسو نماييد؛ یک داستان ساده اما تاثیرگذار برای یک تهیه‌کننده معتبر که به دنبال نگاه‌های جدید در صنعت سینما می‌باشد، بسیار جذاب‌تر است.

چالش دوم: بودجه

مسلما برای هر فیلم‌سازی که دست به ساخت نخستین فیلم خود می‌زند، تامین بودجه برای تولید و شروع فیلمبرداری را بزرگ‌ترین چالش پیش‌روی خود می‌داند. در حال حاضر، فیلم‌سازان مستقل با بازاری اشباع شده‌ از فیلم و همچنین کانال‌های سرمایه‌گذاری محدودی پیش رو هستند. عدم دسترسی به سرمایه‌های عمومی که مستلزم پشت سرگذاشتن مراحلی طولانی و پیچیده هستند و سابقه و تجربه زیادی را طلب می‌کند، موجب شده است که بسیاری از فیلمسازان نوظهور، مسیرهای کم دردسرتری را انتخاب کرده و به دنبال سرمایه‌گذاران خصوصی رفته و یا در نهایت خودشان هزینه‌‌ها را تقبل کنند. هر مسیری را که انتخاب می کنید، اگر برنامه‌ریزی مالی روشن و معقولی داشته باشید سرمایه‌گذاری مطلوب‌تری خواهید داشت.

واقع‌بین باشید و با دقت برنامه‌ریزی مالی کنید. فقط نوشتن یک فیلمنامه خوب کافی نیست. داشتن برنامه مالی موجه کلید موفقیت شما برای سرمایه‌گذاری روی فیلم‌تان محسوب می‌شود. اگر دقیقاً بدانید که برای چه کاری و به چه مقدار پول نیاز دارید سرمایه گذاران احتمالاً روی شما حساب بیشتری باز خواهند کرد؛ به همین دلیل مهم است که تا حد امکان دقیق باشید. هزینه‌های فیلم‌تان را دست کم نگیرید و از بالا بردن هزینه‌ها خودداری کنید.

 به عنوان یک تازه‌کار می‌بایست صبر و پشتکار زیادی به خرج بدهید و این را در نظر داشته باشید که انجام همه امور به تنهایی از عهده شما خارج است. همراهی یک تهیه کننده منطقی و قابل اعتماد به شما کمک شایانی برای ادامه مسیر و سنجش زوایای مختلف فیلم خواهد کرد. یک تهیه‌کننده با تجربه ساختار و ضوابط بودجه‌های دولتی و همچنین رویکرد صحیح برای دستیابی به آنها را به خوبی می‌شناسد و می‌تواند به شکل قابل توجهی جنبه‌های عملی کار را که برای فیلم‌سازان جوان خسته‌کننده و غیر امیدوارکننده باشند، سهولت ببخشد.

تهیه کننده شما قادر خواهد بود با کمک شما بودجه واقع‌بینانه‌ای برای شروع پروژه‌تان تهیه کند. شرکت در ورکشاپ‌های آموزشی مراکزی همچون LIFT و FCC که مسائلی همچون بودجه‌بندی و تأمین هزینه پروژه‌های سینمایی را در آموزش‌های خود پوشش می‌دهند، می‌تواند در این راستا مفید واقع شود. البته این بدان معنا نیست که تهیه‌کنندگان هیچ نقشی در جنبه‌های هنری و تصویری فیلم شما ندارند؛ یک تهیه کننده با وجدان انرژی خلاقه زیادی را به دنیای فیلم شما ارزانی می‌بخشد.